Die Olifantsriviervallei en die Dorp Clanwilliam
Uit The Valley
deur C Louis Leipoldt
Die Vallei
Die meeste van hulle wat in die vallei woon, leer om dit lief te hê. Met sy betowerende prag en die subtiele indruk wat dit maak op dáárdie skoonheidsin wat sluimerend in elkeen van ons lê, gryp dit die verbeelding aan. Niemand kan die invloed wat gekonsentreerde natuurlike prag uitoefen op dié wat daagliks daaraan blootgestel is, verduidelik nie, maar dit is louterend sowel as besielend, en dit verryk die gees en die gemoed. Dis ’n sterk en belangrike faktor in die lewens van diegene wat voel dat berge en riviere, met hulle eeue-oue onverstoorbaarheid, die stempel dra van kragte wat die mens se lotsbestemming in die verlede gevorm het en wat dit in die toekoms ook sal vorm.
So het die vallei vir geslagte al op sy inwoners sy stempel afgedruk. Dit het hulle onbewustelik beïnvloed. Al sou hulle daartoe gevra word, sou hulle nie in woorde kon uitdruk op watter manier dit hulle lewens gevorm het nie. Die meeste van hulle sou in werklikheid verbaas gewees het as iemand sou laat deurskemer het dat hierdie stoere bergreeks en stadig vloeiende rivier – wat gedurende die winter sy vlakkerige bodem oorstroom en in die somer kwyn tot beskeie stroompies wat deur walletjies spoelsand geskei word – enigiets met hulle lewens te doen gehad het. Nogtans het die vallei sy stempel op hulle afgedruk, onomskryfbaar iets van sy eie karakter op hulle ingeweef, hulle onafwendbaar geleer om daarvan te hou om sy kontoere te besigtig, en uiteindelik elke hoekie daarvan lief te hê, elke rots wat die wind in sy seewaartse of landwaartse vlug vang, elke heuwelhang wat in die laatsomer bruingebak in ’n versengende son lê, of gloei in pers en karmosynrooi en goud wanneer in die lente die vallei ’n oes van suring en saffraan-irisse bied.
Die Dorp
In die tagtig jaar wat die dorp al bestaan, het dit karaktereienskappe ontwikkel wat gesamentlik sy siel geopenbaar het. Dit was so ietwat van ’n slaapdorp, nie deur lomerigheid of satheid nie, maar wel met ’n gevoel van voldoening wat die gevolg was van klein probleempies wat triomfantelik te bowe gekom is. Die dorp het volwassenheid bereik soos ’n voortreflike boergonjewyn waarin tyd, klimaat en rus die sure na esters getemper het en die alkohol na aldehiede. Geen rewolusionêre omwenteling het ooit die dorp getref nie. Deur die jare, heel rustig en kalm, het die dorp sy energie toegewy aan die alledaagse plattelandse belange wat sy aandag ten volle in beslag geneem het. Op hulle het dit ’n geesdrif en ’n kragdadige energie toegespits wat elders, as dit ander kanale kon volg, groot prestasies tot gevolg sou kon hê.
Alles wat stadig volwassenheid bereik, dra die kapasiteit tot blywende bestendigheid as deel van sy wese. Die dorp was geen uitsondering op hierdie reël nie, hoewel slegs ’n paar van sy inwoners in staat sou wees om te verklaar presies watter van sy bestaande kenmerke waarskynlik bestand sou bly. Die oudmodiese air wat homself daar tuisgemaak het – die rococo-gewels van die bruingrasdakhuise, die rankende wingerdstokke wat in die somer priële in die tuine gevorm het, die ouwêreldse statigheid van houthekke en die stoepstoele met hulle gevlegte riempies – al hierdie dinge sou verdwyn voor die aanstormende getygolf van vernuwing wat jaar na jaar die ou skanse afgebreek en die huise en kuierplekke in oop ruimtes omskep het. Dit was miskien heilsamer, maar heel minder skilderagtig as voorheen. Min inwoners het besware gehad oor hierdie onvermydelike veranderinge wat so stadig gekom het dat hulle uitwerking amper nie raakgesien was nie, voordat hulle sulke blywendheid verwerf het dat hulle beskou was as onafskeidelik deel van die omgewing.
Miskien was dit die treurspel van die dorp – hy het hom berus in veranderinge wat hy nie kon verhoed nie, en in sy gelatenheid was hy nie in staat om te besef wat hy verloor het nie.
The Cederberg Olifants River Valley in Winter
From The Valley
by C Louis Leipoldt
Come winter with its rains, the steady drizzle starting in the morning and lasting through the day, soaking the hard, clay shale, impregnating the dry, fissured Karoo soil and the superficial layer of the loose earth derived from the weathered sandstone, and bringing with it new life to the seeds that lie dormant below, waiting for the warmth of spring to quicken into full and blossoming life. Come the boisterous east winds, soughing through the leafless trees at night like lost souls clamouring for release, shaking from orange and lemon orchards young fruit whose smooth green carpeted the red soil below the trees, a pathetic, sad sight for the farmer. And at last, almost miraculously sudden, in the space of a night and a day, the spring, splendidly fresh and verdant, daintily perfumed with soft odours of infant leaf and bud of aromatic mountain and veld plants, making garden of what it touched, revealing untold glories in what had seemed a wasteland but a week before.
For that was one of the characteristics of the valley, its sudden spasms of natural activity, its amazing leaps into life and sterility. A cold wind, sweeping through the gateways of the mountains, would warp and wither the tender shoots of the adenandra bushes, and dull them to a dingy grey; a snatch of warmth after the winter rain would bring forth innumerable sorrels and make the veld cheerfully variegated for a short while. A hot blast in summer would sear it so that the foliage showed its under-surfaces and the whole hillside looked bleak and bare, and in midsummer the veld would appear more barren than a desert while in spring it would be hard to find a square inch not scented by some adjacent flower or shadowed by some neighbouring leaf.
In winter the mountains filmed themselves, especially in the early mornings, in hazes of grey and pearl. Only towards midday, when the sun had gathered strength and the mists drew slowly, reluctantly, away in wisps of cloud that lingered around the dells and in the wooded kloofs, were their bold outlines sharply silhouetted against the sky. Generally only the higher peaks were snow-crowned, but the snow had been known to come down into the lower slopes; and tradition asserted that it had in one season even fallen on the banks of the river, doing incalculable damage to the young sheep. That, however, was far in the past and only the oldest inhabitants remembered it; and they preferred to forget that they had seen it there. On the mountain tops, snow was a different thing. It was something wonderful to behold, something quite foreign to the valley yet not altogether unfamiliar, though few had taken the trouble to climb up and handle it, so as to be able to say authoritatively what it felt and looked like. Some, like the magistrate and the parson, who had travelled in foreign parts where snow actually fell on the ground and men careered over it with sledges, and children threw balls made of it at one another, knew all about it; but the valley accepted that knowledge as it did so many other things – with a philosophical calm that was almost indifference, a tolerant smile that was more courteous than curious.
Die Sederbergse Olifantsriviervallei in die Winter
Uit The Valley
deur C Louis Leipoldt
En met die winter kom die reëns – die gestadige misreën begin in die oggend en hou regdeur die dag aan, deurweek die harde, skalieagtige klei, dring deur die droë, gekraakte Karoo-aarde en die laag los grond op die oppervlakte, afkomstig van die verweerde sandsteen, en bring daarmee saam nuwe lewe aan die saad wat sluimerend daar onder op die warmte van die lente wag om te ontwaak en te ontluik in ’n lewe van bloeisel en blom. En so ook kom die onstuimige oostewind wat in die nag, al loeiende deur die blaarlose bome soos verlore siele wat aandring op verlossing, die lemoen- en suurlemoenboorde skud dat die jong vrugte die rooi grond soos ’n groen tapyt onder die bome bedek – ’n patetiese, treurige gesig vir die boer. En dan uiteindelik, amper wonderbaarlik skielik, in die tydsduur van ’n nag en ’n dag, kom die lente, skitterend vars en grasgroen, keurig geparfumeer met die sagte geure van jong blare en botsels van aromatiese berg- en veldplante, wat alles wat dit aanraak in ’n tuin verander, en só ongenoemde glorie onthul in wat ’n week gelede soos ’n woesteny gelyk het.
Want dit was een van die eienskappe van die vallei – sy skielike natuurlike woelinge, sy merkwaardige spronge wat lewe bring en dan steriliteit. ’n Koue wind, al sleurende deur die bergpoorte, kan die teer en delikate uitspruitsels van die adenandra-boegoebosse laat verwelk, en hulle verdof tot iets triestig en vaal. Maar so ’n effe van ’n warmte na die winterreëns sal ontelbare surings voortbring en die veld vir ’n rukkie vrolik en veelkleurig maak. ’n Hittige windvlaag in die somer egter sal dit so skroei dat die lower hulle onderkant sal wys en die hele heuwelhang bleek en kaal laat lyk, en in die middel van die somer sal die veld dorder voorkom as ’n woestyn. Terwyl dit moeilik sal wees om in die lente ’n vierkantduim te vind wat nie deur ’n nabygeleë blom deurgeur is nie of wat nie ’n aanliggende blaar se skadu benut nie.
In die winter het die berge hulself versluier, veral in die vroeë oggende, in newels van grys en perlemoen. Slegs so teen die middag se kant wanneer die son intenser geword het, het die mis stadig, onwillig weggedryf in yldun wolkflarde wat om die dale en beboste klowe rondgehang het, waar hulle omlynings skerp afgesteek het teen die lug. Gewoonlik was net die hoogste pieke sneeubedek, maar dit het al gebeur dat sneeu tot in die laagliggende glooiinge neergesak het, en tradisie weet te gesê het dat daar ’n seisoen was dat dit selfs op die walle van die rivier geval het, sodat die lammertjies onberekenbare skade aangedoen was. Dit was egter in die verre verlede en slegs van die oudste inwoners kon dit onthou, en hulle het verkies om te vergeet dat hulle dit daar gesien het. Op die bergpieke egter was sneeu iets anders. Dit was iets wonderliks om te aanskou, hoewel slegs ’n paar mense die moeite gedoen het om op te klim om daaraan te vat om sodoende gesaghebbend te kan sê hoe dit gevoel en gelyk het. Sommige egter, soos die magistraat en die predikant wat al na vreemde plekke heengereis het, waar die sneeu inderdaad op die grond geval het en mense met hulle sleë daaroor gegly het en die kinders mekaar met sneeuballe bestook het, het alles daarvan geweet, en die vallei het dit so aanvaar soos dit met baie ander dinge gedoen het – met ’n filosofiese kalmte wat amper op ’n gebrek aan belangstelling neergekom het, ’n verdraagsame glimlag wat meer hoflik as nuuskierig was.
Than Whom None More Excellent
From Gods of the Morning - A Bird's Eye View of the Highlands
In the dense shade of the old yew clump there is not just one dog grave, but a line of similar stones. Six, to be exact. Five rough boulders in a row and one cut stone with an inscription: ‘Max, 1968-1981’ and something in Latin underneath. I dropped the woodcock feathers and bent to rub the moss off the stone. I had certainly not forgotten the dog, but I had momentarily forgotten the inscription. I love to come here quietly to remember them all and the decades they span: the Labradors, Max and Jubilee; Hobson, my first Jack Russell; Butch, another Labrador; then Rough and Tumble, two more Jack Russell brothers. The most recent is little Tumble, whose valiant terrier heart finally failed after fifteen years of constant, unwavering loyalty.
We didn’t plan it, but dogs have always been an important ingredient in our Highland lives. My first, Max, a yellow Labrador, was bright, alert, desperate to please and, as a consequence, very easy to train. I learned early that a well-trained dog was a useful adjunct to studying wildlife. Over the thirteen years of his life, Max found hundreds of ground-nesting birds without ever harming one. He would tell me with a glance and a wag of the tail if we were close to deer or foxes, hares or rabbits; he located exciting finds, such as capercaillie, ptarmigan, dotterel and woodcock nests, wildcat dens, otter holts, new-born roe deer fawns and, on one occasion, a woman who had suffered a heart attack and collapsed into deep heather in the dark. Max saved her life; we rushed her to the hospital just in time. On many more occasions, by adopting the ‘set’ position and freezing at a scent, he would warn me that other wildlife had recently passed through.
If you’ve had an exceptional dog, when it dies and you want to replace it, the spectre of invidious comparisons looms up, like a fog. Max was my bachelor dog. He was my only child and loved one, my constant companion through good times and bad, the more cherished because I had nursed him back from puppy distemper at nine weeks old, and because he bridged two great changes in my life: the first, moving from England to forge a home and a career in the Highlands, and the second, marriage and the birth of my children.
Only ten days after collecting him from the breeder Max had become wretched and fevered; a blonde, limp bundle unable even to lift his head. The vets told me there was no hope. Reluctant to give in, and more out of distraction than from expectation, I teased drops of milk and glucose into his throat through a pipette. He clung on. By day he lived inside my shirt and at night I fell asleep with my hand on him in my bed in an attempt to monitor his fluttering heartbeat. After a week he began to rally, and after three weeks, I knew he would pull through. I had a puppy again, but by some unforeseen mutual alchemy a special bond had taken root.
He grew up to be intelligent, intuitive and loyal beyond any definition of absolute dedication I could have imagined. He became my shadow, redefining the expression ‘dogging my heels’, travelling everywhere with me in my car. Pleasing me seemed to be his entire life’s purpose.
Training him was a mutual-adoration process: I was keen to fulfil his soaring ambition to please and he was desperate to succeed. It was as though I could teach him almost anything I wished and he would grasp it as soon as we had begun. I hung tassles onto lever door handles and he quickly learned to pull them open, then push them closed behind him, letting himself in and out of my cottage. He had an excellent nose and could search and retrieve over great distances. His mouth was as soft as jelly; I trained him on hen’s eggs and never once did he break or drop one, delivering them delicately into my hand as if each was a precious gift.
Once, when he was about six years old, I took a group of field centre visitors to the summit of a four thousand-foot mountain in Glen Affric on a fine June day to search for the exquisitely delicate, red- and pink-flowered alpine azalea, Loiseleuria procumbens, which creeps an inch high over the thin tundra summit. It was a long walk in – over four miles – and another mile of steep, breathless haul to the ridge. We found and photographed our azalea and ate our sandwiches at the summit cairn in brilliant sunshine. Max settled down beside me and fell asleep. Then we slowly headed down. At the bottom of the mountain a woman named Kirsty suddenly realised she had left her binoculars at the cairn. She wanted to go back, but I pointed out it would take at least an hour and a half. It was already four in the afternoon with more than four miles still to walk to our vehicle and five other guests all keen to get home for tea. I could not let her go back up the mountain on her own.
I told her not to worry and that I would return for them myself the following day. She wasn’t happy with that, worried that it would rain or the binoculars might be stolen by other climbers. It was a tricky moment. I could feel the others glaring at me, all agitating to get home. I looked at Max. A proposition loomed up that might allow us all to continue walking out. ‘It’s just possible,’ I ventured, not really believing it was, ‘that Max will go back and get them for you.’ There were incredulous looks all round, but over several days they had seen how roundly trained he was and not even Kirsty chose to challenge me.
I took her cardigan and held it to his nose. I rubbed his ears affectionately, pointed back up the trail and called, ‘High lost!’ He set off back up the path at a fast lope. The last we saw of him was his thick otter tail gyrating enthusiastically as he vanished into the grassy contours of the mountain. We started the long walk out.
An hour later the sun had gone and we arrived at our vehicle cold and tired. I kept looking over my shoulder – no sign of Max. Everyone loaded their rucksacks into the Land Rover, some changed their boots, others stood about looking apprehensive. An uneasy silence had descended over us all. It had been a long, arduous day and my guests were getting stiff. No Max. ‘Jump in,’ I urged, as nonchalantly as I could. ‘I’m not worried about Max. I’ll run you home and come straight back for him.’
It was the last thing I wanted to do, an extra thirty-six miles there and back, but I couldn’t really keep them waiting any longer. I fired up the engine and turned the vehicle round. Just as I was about to let the clutch up there was an electrifying gasp from everyone on board, then a cheer as they all tumbled out of the vehicle. Down the track, still fifty yards away, Max was padding towards us with a pair of black binoculars held firmly in his mouth. His tail was wagging energetically; his eyes shone with unfettered canine pride. Kirsty burst into tears.
I hated to be parted from Max even for a day. On the occasions that I had to go away we both pined and I came home to rapturous, whole body-wagging welcomes to the very end of his long life. At the age of thirteen – a good age for a Labrador – he suffered a stroke and a little while later he died, swiftly and painlessly, with his head in my lap. I mourned him then and I mourn him now. I knew in my bones I would never have another dog like Max. Such is the price of love that, whether we resist it or not, some small part of us dies with the beloved so that, as we emerge from the moment, we know in our hearts that nothing can ever be quite the same again.
I buried Max beside the yew grove and planted thirteen daffodil bulbs on his grave, one for every year of his blessed life. Soon afterwards, honouring a local Highland tradition – many country houses have dog cemetries with walls or railings around them – I erected a small stone carved with a Latin inscription, Quo non praestantior alter, written of loyal Misenus, son of Aeolus, of whom in Virgil’s ‘Æneid’ it is said, ‘Than whom none more excellent’.
Onvergelykbaar Verhewe
Uit Gods of the Morning - A Bird's Eye View of the Highlands
In die digte skadu van die bos ou taksisbome is daar nie net een hondegraf nie, maar ’n hele ry grafsteenklippe wat dieselfde lyk. Ses, om presies te wees. Vyf rowwe, groot klippe in ’n ry en een uitgekerfde klipsteen met ’n inskripsie: “Max, 1968-1981” en iets in Latyn onderaan. Ek het die houtsnipvere laat val en oorgebuig om die mos van die klip af te vee. Verseker het ek nie die hond vergeet nie, maar vir ’n oomblik het die inskripsie my ontgaan. Ek geniet dit om hierheen te kom en in stilte aan hulle almal te dink en die dekades wat hulle oorbrug: die Labradors, Max en Jubilee; Hobson, my eerste Jack Russel; Butch, nog ’n Labrador; dan Rough en Tumble, twee Jack Russel-boeties. Die mees onlangse hond was Tumble, wie se heldhaftige terriërhart uiteindelik na vyftienjaar van deurlopende, onwrikbare lojaliteit ingegee het.
Ons het dit nie beplan nie, maar honde was altyd ’n belangrike bestanddeel in ons lewe hier in die Skotse Hoogland. My eerste een, Max, ’n geel Labrador, was intelligent, knap, desperaat om te plesier en, gevolglik, baie maklik om op te lei. Ek het vroeg geleer dat ’n goed opgeleide hond ’n waardevolle toevoeging was om die veld en die natuur te bestudeer. Gedurende sy dertien lewensjare het Max honderde neste van voëls wat op die grond nesmaak, opgespoor, en dit sonder om ooit ’n voël te beseer. Deur net om na my te kyk of ’n waai van sy stert, kon hy my laat weet dat ons naby takbokke of vosse, hase of konyne was. Hy het opwindende opsporings uitgewys soos korhane, sneeuhoenders, domkiewiete en die neste van houtsnippe, lêplekke van wildekatte, ottergate, nuutgebore takbokkies en selfs op ’n slag, ’n vrou wat in die donker na ’n hartaanval diep in die heide inmekaargesak het. Max het haar lewe gered; en ons kon haar betyds hospitaal toe jaag. By meer as een geleentheid, deur die gereedheidsposisie in te neem, te vries en aan te wys as hy ’n snuf in die neus gekry het, kon hy my waarsku dat ander wild onlangs daar verbygegaan het.
As jy ’n uitsonderlike hond gehad het, en jy wil hom met sy afsterwe vervang, dan doem die spookbeeld van partydige vergelykings soos ’n mistigheid voor jou op. Max was my jonkmanshond. Hy was my enigste kind, my geliefde dier, my konstante metgesel deur goeie en moeilike tye – meer gekoester, want ek het die klein nege weke oue hondjie uit die kloue van dodelike hondesiekte, terug verpleeg. Verder was hy aan my sy by twee groot veranderinge in my lewe: Eerstens toe ek uit Engeland verhuis het om ’n loopbaan en ’n nuwe woning in die Skotse Hoogland te bou, en daarna my huwelik en die geboorte van my kinders.
Slegs tien dae na ek hom by die teler gekry het, het Max ’n misrabele, koorsige, blonde, klein lompe bondeltjie geword wat nie eens in staat was om sy kop op te lig nie. Die veeartse het aan my gesê dat daar geen hoop vir hom was nie. Onwillig om handdoek in te gooi en meer uit radeloosheid as hoopvolle verwagting, het ek druppeltjies melk en glukose met ’n pipet by sy keel afgekry. Hy het vasgebyt. Gedurende die dag het hy binne in my hemp gelewe en snags het ek aan die slaap geraak met my hand op hom om sy fladderende hartklop te monitor. Na ’n week het hy tekens van herstel begin toon, en na drie weke het ek geweet hy gaan lewe. My hondjie was terug, maar deur een of ander onvoorsiene wedersydse alchemie het daar ’n spesiale band, ’n verhouding tussen ons wortelgeskiet.
Hy het ’n intelligente hond geword, intuïtief van geaardheid en sy lojaliteit was verhewe bo enige beskrywing van absolute toewyding waaraan ek kon dink. Hy het die uitdrukking om “te volg soos ’n skaduwee” geherdefinieer. Oral waarheen ek in my kar gery het, was hy saam. Om my te plesier was blykbaar die doel van sy hele lewe.
Sy opleiding was ’n wedersydse vererende proses: Ek was gretig om aan sy stygende ambisie te voldoen en hy was desperaat om suksesvol te wees. Dit was asof ek hom enigiets wat ek wou, kon leer, en hy het dit begryp sodra ek daarmee begin het. Ek het tossels oor die deurhandvatsels gehang en gou het hy geleer om dit oop te trek, en om dan die deur agter hom toe te stoot. Só kon hy nawillekeur by die kothuisie in- en uitgaan. Sy mond was so sag soos jellie – ek het hom met hoendereiers geleer en nie eers een maal het hy ’n eier laat val of gebreek nie. Hy het hulle heel delikaat in my hand geplaas asof dit ’n kosbare geskenk was.
Eenmaal, toe hy omtrent ses jaar oud was, het ek op ’n mooi Juniedag ’n span besoekers aan ons veldsentrum, op ’n staptoer na die kruin van ’n berg in Glen Affric wat omtrent ’n duisendvoet hoog was, begelei. Ons plan was om die verruklike, delikate, rooi en pienkgeblomde alpynse asalea (Loiseleuria procumbens) wat so vir ’n duim of wat oor die dun steppeagtige kruin rank, op te spoor. Dit was ’n lang staptog – verder as vier myl – en ’n verdere myl van steil, asemrowende kruiploop tot by die bergrant. Ons het die asalea gevind en foto’s daarvan geneem, en toe in pragtige sonskyn by die klipstapel op die kruin ons toebroodjies geëet. Max het langs my kom lê en aan die slaap geraak. Daarna het ons stadig afwaarts begin loop. Aan die voet van die berg het ’n dame met die naam van Kirsty, skielik besef dat sy haar verkyker by die klipstapel vergeet het. Sy wou teruggaan, maar ek het haar daarop gewys dat dit ten minste ’n uur en half sou neem. Dit was alreeds vieruur in die middag en daar was nog meer as vier myl wat wag om geloop te word tot by die voertuig, en die ander vyf gaste was almal gretig om betyds terug te wees vir teetyd. Ek kon haar nie alleen die berg laat opgaan nie.
Ek het aan haar gesê om haar nie daaroor te bekommer nie, en dat ek die volgende dag daarvoor sou terugkeer. Sy wou nie daarvan hoor nie, want dalk sou dit reën of ander klimmers mog dit gaps. Dit was ’n moeilike situasie. Ek kon die ander spanlede se oë op my voel soos hulle my skerp aangekyk het, want hulle wou huis toe gaan. Ek het na Max gekyk. ’n Ander moontlikheid het opgedoem, wat ons die kans sou gee om die terugtog te hervat. “Dit is moontlik,” het ek dit gewaag, hoewel ek dit nie eintlik self geglo het nie, “dat Max mag teruggaan om dit vir jou te gaan kry.” Die stappers het my skepties aangekyk, maar die afgelope paar dae het hulle gesien hoe flink geleerd hy was en selfs Kirsty het niks te sê gehad nie.
Ek het haar woltrui gevat en dit by sy neus gehou, sy ore liefderik gevryf en teruggewys na waar ons vandaan gekom het, en gesê: “Loophaal!” Hy het daar en dan op ’n langhaaldraffie die pad gevat. Die laaste wat ons van hom gesien het, was sy dik otterstert wat heel entoesiasties gewielewaai het voor hy in die graskontoere van die berg verdwyn het. Ons het die lang pad terug begin loop.
’n Uur later het die son reeds gesak toe ons moeg en koud by die toervoertuig aangekom het. Ek het oor my skouer teruggekyk – geen teken van Max nie. Ons het almal ons rugsakke in die Land Rover gelaai – ’n paar het hulle stewels uitgetrek en van die ander het daar rondgestaan met ’n besorgde, onrustige houding. ’n Ongemaklike stilte het oor ons almal toegesak. Dit was ’n lang veeleisende dag en my gaste het styf geword. Geen teken van Max nie. “Klim,” het ek so ongeërg as moontlik gesê. “Ek is nie bekommerd oor Max nie. Ek vat julle huis toe en dan kom ek dadelik weer terug.”
Dit was die laaste ding wat ek wou doen. Dit was ’n ekstra ses en dertig myl daarnatoe en terug, maar ek kon hulle nie langer laat wag nie. Ek het die motor aangeskakel en die voertuig omgedraai. Net toe ek die koppelaar wou loslaat, was daar ’n verbysterende reaksie van almal in die kar, toe ’n gejuig en almal het uit hulle sitplekke getuimel. Daar laer af in die paadjie, nog omtrent vyftig treë van ons af, was Max aan die kom met die swart verkyker stewig in sy bek – al stertswaaiende met stralende oë en ongebonde hondetrots. Kirsty het aan huile gegaan.
Ek het dit gehaat om van Max af weg te wees, al was dit net vir ’n dag. Met daardie tye wat ek wel nie daar kon wees nie, het ons onsself behoorlik verknies. Dan het ek tuisgekom met Max in ekstasie met sy hele lyf wat gekwispel het. En so was dit tot die einde van sy lang lewe. Hy het ’n aanval van beroerte gekry, en ’n rukkie daarna gesterf, gou en sonder pyn met sy kop op my skoot. Ek het oor hom gerou en rou nog steeds oor hom. Ek het diep in my hart geweet dat ek nooit weer ’n hond soos Max sou besit nie. So is die prys wat ons vir liefde betaal, of ons daarvan hou of nie – ’n deeltjie van ons sterf saam met die geliefde – wanneer ons weer uit die oomblik verrys, weet ons in ons diepste wese dat dit nooit weer dieselfde kan wees nie.
Ek het Max langs die yewbos begrawe en dertien affodilbolle op sy graf geplant, een vir elke jaar van sy geseënde lewe. Nie lank daarna nie, om die plaaslike Hooglandse tradisie in ere te hou – baie kothuisies het hondebegraafplase met mure of tralies daaromheen – het ek ’n klein klipsteen daar opgerig met ’n Latynse inskripsie, Quo non praestatior alter, geskryf vir die lojale Misenus, die seun van Aeolus van wie daar in Virgilius se “Æneid” gesê is: “Onvergelykbaar verhewe”.
The Greek Bailout Package Explained
Anon
It is a slow day in a little Greek village. Rain is beating down and the streets are deserted.
Times are tough; everybody is in debt; everyone lives on credit.
On this particular day a rich German tourist drives through the village, stops at a local hotel and places a €100 note on the desk, telling the hotel proprietor that he wishes to inspect the upstairs rooms to select one in which he might spend the night.
The proprietor hands him several sets of keys and, as soon as the rich German tourist has turned around to proceed upstairs, the hotelier grabs the €100 note and runs next door to pay his debt to the butcher.
The butcher takes the €100 note and runs down the street to repay his debt to the pig farmer.
The pig farmer takes the €100 note and heads off to pay his bill at the Farmers’ Co-op.
The clerk at the Farmers’ Co-op takes the €100 note and runs to pay his drinks bill at the taverna.
The publican at the taverna slips the money to the local prostitute drinking at the bar, who has also been facing hard times and has had to offer him services on credit.
The prostitute rushes to the hotel and pays her hotel bill with the €100 note.
The hotel proprietor then replaces the €100 note on the counter, exactly where the rich German tourist left it.
Moments later the rich German tourist comes downstairs, picks up the €100 note, and states that he finds the rooms unsatisfactory. He pockets his money, and drives out of town.
No one has produced anything.
No one has earned anything.
However, the whole village is now out of debt, and views the future with greater optimism.
That is how the Greek bailout package works.
Verduidliking van die Griekse Reddingsaksie
Anoniem
Dis maar net nog ’n dag in ’n klein Griekse dorpie. Dit stortreën buite en daar is niemand op straat nie.
Die lewe is moeilik. Dit gaan beroerd met almal se geldsake. Daar word net skuld gemaak.
Op hierdie spesifieke dag ry ’n ryk Duitse toeris deur die dorpie. Hy hou by die plaaslike hotel stil, stap binne en sit ’n €100-noot op die toonbank neer. Hy sê aan die hoteleienaar dat hy graag na die kamers op die boverdieping wil kyk om só een te kan kies om die nag daar deur te bring.
Die eienaar gee hom ’n bossie sleutels, en sodra die besoeker met die trap op is, gryp die hotelbaas die €100-noot, gaan dadelik na langsaan en betaal sy skuld by die slagter.
Die slagter vat die €100-noot en draf die straat af om sy skuld by die varkboer te betaal.
Die varkboer vat die €100-noot en maak spore om sy skuld by die Boere-koöperasie te gaan betaal.
Die klerk by die koöperasie vat die €100-noot en hardloop om sy drankrekening by die taverne te betaal.
Die kroegbaas by die taverne laat glip stil-stil die geld aan die plaaslike prostituut wat by die kroeg sit en drink. Sy het ook maar swaar tye beleef en het haar dienste aan hom op skuld aangebied.
Die prostituut gaan inderhaas na die hotel om haar huur vir ’n hotelkamer aan die eienaar met die €100-noot te betaal.
Die hoteleienaar plaas die €100-noot op die toonbank neer presies waar die ryk Duitse toeris dit vroeër neergesit het.
Oomblikke later kom die ryk Duitse toeris met die trappies afgestap, tel die €100-noot op en verduidelik dat die kamers hom nie aanstaan nie. Hy steek die geld in sy sak en ry by die dorp uit.
Niemand het iets gegenereer nie.
Niemand het iets verdien nie.
Die hele dorp se skuld is egter gedelg en hulle sien vol moed uit na die toekoms.
En dit is hoe die Griekse reddingsaksie werk.
