Beesdiewe en Veewagters
deur Herman Charles Bosman
“Wat van daardie keer toe ons volksraadslid se swaer self stasie toe gestap het om heel ernstig en ferm met die stasiemeester te gaan praat?” het Gysbert van Tonder voortgegaan. “En hy het die stasiemeester gevra of hy gedink het dat elke boer in die Groot Marico ’n beesdief was. Dit het hy hom sommer reguit gevra, want hy het getuies saam met hom gehad. En die stasiemeester het ‘nee’ gesê, maar hy het geweet dat elke Marico boer ’n beesboer was, en hy het geweet dat enige beesboer ’n fout kon maak.”
Toe het ons almal gesê dat dit iets heeltemal anders was. En ons het gesê dat, as jy nie daar was om self toesig te kon hou nie, en jy dit aan ’n Betsjoeana-veewagter oorgelaat het om ’n klomp beeste na Johannesburg te verspoor, wel, dan kon jy seker wees dat daar foute sou insluip, het ons gesê. Vervolgens het At Naudé ons begin vertel van ’n fout wat een van sy Betsjoeana-veewagters op ’n sekere geleentheid gemaak het. Die gevolg was dat ses van Koos Nienaber se beste trekosse saam met ’n klomp pruldiere wat At Naudé mark toe gestuur het, op die spoor na Johannesburg beland het.
“Dit was daardie keer toe Koos Nienaber Johannesburg toe gegaan het om sy ou Mauser te laat opknap,” het At Naudé verduidelik. “En dit het toe só gebeur dat Koos Nienaber nie geweet het waar om af te klim nie, en is hy toe op ’n syspoor êrens verby Johannesburg gerangeer. En dit was toe só dat, presies op daardie oomblik toe Koos Nienaber vanuit sy tweedeklaskompartement afgeklim het, sy ses trekosse uit ’n wa aan die anderkant van die spoor uitgestap het. Dit het natuurlik ’n hele klomp moeilikheid veroorsaak. En voordat hy sy ses trekosse teruggekry het, moes Koos Nienaber aan die magistraat verduidelik wat sy bedoeling was om al vyf die kamers van sy Mauser daar op die spoorwegplatform te laai – en dit ten spyte daarvan dat die grendel en die visier bietjie regmaak nodig gehad het. Die magistraat het glo gesê dat daar elke dag in Johannesburg heeltemal genoeg bakleierye en relletjies was wat te doene gehad het met die rondgeneukery met vuurwapens. En dit sonder dat ’n boer die hele pad van die Marico af met ’n geroeste Mauser moes kom om tot die onaangenaamheid by te dra. Natuurlik het ek daarna my Betsjoeana-veewagter goed die Leviete voorgelees omdat hy so dom was.
En hier het At Naudé stilgebly asof hy een van ons uitgenooi het om iets te sê. Maar nie een van ons het iets gehad om te sê nie. Want ons het lank gelede al Koos Nienaber se kant van die storie gehoor. En van dit wat hy ons vertel het, het dit nie gelyk of al die foute by At Naudé se veewagter gelê het nie. Dit het gelyk of At Naudé self ook so bietjie deel van die storie was.
“In elk geval,” het At Naudé met ’n skewe soort van glimlag bygevoeg, “wat Koos Nienaber die meeste in die hof oor gekrenk gevoel het, was dat die Johannesburgse magistraat na sy Mauser verwys het as ’n geroeste ou “fowling-piece”.
Koos Nienaber het nie juis te veel beswaar gemaak teen die “fowling-piece” gedeelte nie, het At Naudé gesê, want hy was nie heeltemal seker wat ’n “fowling-piece” was nie. Maar dit het hom ’n hele ruk geneem om oor die gedagte te kom dat die magistraat gesê het dat sy Mauser geroes was.
Weereens was daar ’n ongemaklike stilte. Dit is deur Johnny Coen verbreek. Baie keer in die verlede wanneer daar ’n misverstand in Jurie Steyn se poskantoor opgeduik het, het Johnny Coen iets te sê gehad om dinge mooi uit te stryk.
“Miskien is dit soos wat daar in die Boek der Boeke gesê word,” het Johnny Coen opgemerk. “Miskien het dit met Mammon te doen. As ons miskien die Koninkryk van die hemele meer opsoek, dan sou sulke onbesonne dinge nie plaasvind nie. Soos wat ’n plaasboer per ongeluk sy buurman se beeste mark toe stuur. Dit is ’n fout wat omtrent met elke trokvrag gebeur. Ek het by die Ottoshoopspoorhalte gewerk, en ek weet. Dit het die stasiemeester gewoonlik gryshare gegee – om ’n klomp beeste op die trok te laai en om dan nie te weet hoeveel jy weer sou moes aflaai voordat die lokomotief daardie trok kom haal nie. En die hele tyd was dit natuurlik as gevolg van een of ander fout. ’n Fout deur ’n dom Betsjoeana-veewagter.
Dit was toe dat een van ons die soortgelyke fout wat diaken Kirstein se veewagter ’n lang ruk gelede gemaak het, onthou het. Ons het nie net ’n bietjie pyn gevoel om daardie foute te noem nie, as jy al die eerbied wat ons vir diaken Kirstein gehad het, in ag neem – en hy was Jurie Steyn se vrou se neef, nogal. Ons het dit ook net genoem as gevolg van die omstandigheid dat daardie fout van die diaken se veewagter jare lank al aan die gebeure was voordat dit ontdek is. En miskien sou hulle die fout nooit agtergekom het nie, as dit nie was nie dat saam met die trok vol van diaken Kirstein se groot wit varke, daar ook ’n span muile opgelaai is wat aan ’n buurman van diaken Kirstein, daar naby aan hom, behoort het.
En omdat hy alreeds ’n diaken was, het ons baie jammer gevoel vir diaken Kirstein, om te dink dat sy veewagter so dom kon wees. En ons het in daardie dae ook nogal baie vir mekaar geknipoog – soos een Marico-plaasboer vir ’n ander knipoog. En ons het gesê dat dit darem ’n groot jammerte was dat diaken Kirstein so ’n dom veewagter moes hê, wat nou nie eers die verskil kon sien tussen ’n Groot Witte en ’n muil nie. En ons het ’n hele paar keer weer geknipoog.
Dit was die rigting wat die gesprek ewe skielik daar in Jurie Steyn se poskantoor ingeslaan het. Ons was maar net besig om die ou dae in herinnering terug te roep, het ons aan mekaar gesê.
En ons het hierdie geselsery oor die verlede baie geniet. En ons kon sien dat Jurie Steyn dit ook baie geniet het. En toe het Johnny Coen probeer om dit alles te gaan staan en bederf. Johnny Coen het, sonder dat iemand hom gevra het, begin praat oor die Bergpredikasie. En laat enigeen van ons wat sonder sonde is, het Johnny Coen bygevoeg, die eerste klip gooi.
Jurie Steyn het dit alles opgesom.
“Miskien word daar hier in my poskantoor ’n hele klomp sin gepraat,” het Jurie Steyn gesê, “maar ’n hele klomp stront ook.”
Jurie Steyn het daardie woord saggies gesê, want hy wou nie sy vrou dit laat hoor nie.
Next →
← Previous
